فرصت های طلایی صادرات به ازبکستان
ازبکستان از سال ۲۰۱۷ به پیشرفت قابل توجهی در تغییر اقتصاد و جامعه خود دست یافته است. دولت ازبکستان اکنون در حال حرکت به مرحله بعدی اصلاحات اقتصادی برای رسیدگی به محدودیت‌های ساختاری، مانند فقدان بازارهای عامل و سلطه اقتصادی دولت بر اقتصاد است. علیرغم همه گیری کووید ۱۹، تا حدی به لطف اصلاحات برای آزادسازی قیمت‌ها و رفع موانع تجارت داخلی و بین‌المللی، اقتصاد این کشور یکی از معدود اقتصادهای منطقه اروپا و آسیای مرکزی (ECA) بود که از رشد منفی در سال ۲۰۲۰ جلوگیری کرد. اگرچه بحران مالی جهانی به سختی بر بخش مالی داخلی تأثیر مستقیم گذاشته است، اما به دلیل رشد اقتصادی کندتر در روسیه، قزاقستان و برخی دیگر از شرکای تجاری بزرگ ازبکستان، صادرات، حواله‌ها و سرمایه‌گذاری را کاهش داده است. برای نمونه مجموع تجارت کالا و خدمات (واردات و صادرات به ازبکستان) بین بریتانیا و ازبکستان در چهار فصل منتهی به پایان سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱، ۳۵۸ میلیون پوند بود که نسبت به چهار فصل منتهی به پایان سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰ به میزان ۱۰۰ درصد افزایش داشت.
آینده اقتصادی ازبکستان
دولت ازبکستان اعلام کرده است که قصد دارد فقر را تا سال ۲۰۲۶ به نصف کاهش دهد و تا سال ۲۰۳۰ به وضعیت درآمد متوسط رو به بالا دست یابد. رشد تولید ناخالص داخلی این کشور عمدتا ناشی از شرایط تجاری مطلوب برای کالاهای صادراتی اصلی آن مانند مس، طلا، گاز طبیعی، پنبه و مدیریت کلان اقتصادی دولت بوده است. در سال ۲۰۲۱، انتظار می‌رود که تولید ناخالص داخلی این کشور به ۶.۲ درصد افزایش یابد. اما عوامل تاثیر گذار:
شرایط اقتصاد جهانی
کاهش تسلط دولت بر اقتصاد
پیشرفت در اصلاحات ساختاری برای افزایش رشد بخش خصوصی
اصلی ترین کالا های رقابتی ازبکستان
ازبکستان اکنون پنجمین صادرکننده بزرگ پنبه در جهان است و به عنوان هفتمین تولیدکننده عمده طلا در جهان نیز شهرت دارد. این کشور همچنین یک تولید کننده مهم گاز طبیعی، زغال سنگ، مس، نفت، نقره و اورانیوم در منطقه است. این کشور یکی از مهمترین تامین کنندگان محصولات میوه و سبزیجات بوده است. کالاهای اصلی که از ازبکستان صادر می‌شود عبارت است از: انرژی، پنبه، طلا، کودهای معدنی، فلزات آهنی و غیرآهنی، منسوجات، محصولات غذایی، ماشین‌آلات و خودرو.
تجارت خارجی با ازبکستان
از زمان استقلال تا امروز، ازبکستان شروع به اصلاحات تدریجی کرد و تجارت بین‌المللی نقش مهمی برای این کشور دارد. سیاست اصلی جایگزین واردات، حمایت قوی از بازار داخلی است و به شدت از صادرات کالاهای خود حمایت می‌کند. کالاهای اصلی وارداتی ازبکستان محصولات غذایی، مواد شیمیایی، فلزات (آهنی و غیرآهنی)، ماشین‌آلات و تجهیزات است. بحران مالی جهانی در سال‌های اخیر، صادرات به ازبکستان را کند کرده است، اما از سه ماهه اول سال ۲۰۱۰، رشد درآمد و بازارهای صادراتی در نتیجه قیمت‌های بالای کالاها و اصلاحات برای کاهش بار مالیاتی و همچنین عملکرد خوب صادرات طلا شروع به افزایش کرد. صادرات گاز طبیعی نیز از اجرای برنامه ضد بحران کشور حمایت کرد. در آن زمان دولت ترجیح می‌داد به جای فروش گاز در بازار داخلی با قیمت‌های یارانه‌ای و ارز محلی، گاز را با ارز خارجی صادر کند؛ چرا که درآمد حاصل از صادرات گاز برای تامین مالی پروژه‌های بخش صنعتی که توسط دولت آغاز شده بود، امری حیاتی بود.
۱۰ کشور برتر صادرکننده به ازبکستان
چین (۲۲.۲ %)
روسیه (۲۰.۴ %)
قزاقزستان (۱۰.۵ %)
کره جنوبی (۹.۷ %)
ترکیه( ۵.۴۷ %)
آلمان(۳.۵ %)
لیتوانی( ۲.۴ %)
چک (۲.۳ %)
هند (۲.۱ %)
ترکمنستان (۲ %)
مهمترین گروه کالایی صادرات به ازبکستان
مهمترین گروه های کالایی صادر شده به ازبکستان در سال ۲۰۲۰ عبارتند از:
ماشین آلات، لوازم مکانیکی، راکتورهای هسته ای، بویلرها؛ بخش هایی از آن
وسایل نقلیه غیر از راه آهن یا تراموا و قطعات و لوازم جانبی آنها
آهن و فولاد
ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی و قطعات آنها؛ ضبط کننده و تولید کننده صدا، تلویزیون. . .
محصولات دارویی
سوخت های معدنی، روغن های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها؛ مواد قیری؛ معدنی . . .
پلاستیک و مصنوعات از آن
نوری، عکاسی، فیلمبرداری، اندازه گیری، بررسی، دقیق، پزشکی یا جراحی. . .
غلات، چوب و اشیاء چوبی؛ زغال چوب
سهم ایران از صادرات به ازبکستان
صادرات به ازبکستان توسط ایران در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۲۱، مبلغی معادل ۳۰.۳ میلیون دلار را بابت صادرات محصولات میوه و تره بار به ازبکستان دریافت کرده است. این رقم نسبت به سال قبل، افزایش چشمگیری داشته است؛ چرا که همین محصولات در سال ۲۰۲۰ با مبلغی حدود ۵.۴ میلیون دلار صادر شده است. در طول دوره گزارش، ازبکستان عمدتا واردات سیب زمینی را افزایش داد. از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی، ۱۲۶.۴ هزار تن سیب زمینی ایرانی به ارزش ۱۷.۶ میلیون دلار به ازبکستان تحویل داده شد. ایران علاوه بر سیب زمینی، عرضه خرما به ازبکستان را نیز به شدت (۵.۴ برابر) افزایش داده است. طی ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۱ بیش از ۶.۹ هزار تن خرمای ایرانی به ازبکستان وارد شده است. در مدت زمان تعیین شده، عرضه کیوی ایرانی به ازبکستان ۲ برابر، صادرات پسته ۶۰ درصد، سیب تازه ۲۰ درصد و سیر ۲.۲ برابر سال گذشته افزایش داشته است.
